Fjodor Mihailovič Dostojevski (Фёдор Михáйлович Достоéвский) bio je jedan od velikana ruske književnosti. Rođen je 1821. godine u Rusiji. Od malih nogu dolazio je u kontakt sa književnošću, ruskim bajkama i basnama, zbog čega se u njemu razvila vrsta opsesije prema pisanju. Svoje detinjstvo proveo je odrastajući na nešto neobičniji način: živeo je sa svojom porodicom na imanju jedne bolnice. Uprkos zabranama svojih roditelja, često je dolazio u kontakt sa pacijentima te bolnice, slušajući njihove zapanjujuće i često bolne priče.
Dostojevski je kao vrlo mlad naučio da čita i da piše, a bio je izložen i, pored ruske, nemačkoj, engleskoj i francuskoj književnosti. Ipak, njegovo obrazovanje je vodilo u drugom smeru: ubrzo je upisao vojnu akademiju gde je dobio zvanje vojnog inženjera. Nakon otpuštanja sa akademije sa zvanjem poručnika, 1844. Dostojevski počinje rad na svom prvom romanu “Bedni ljudi”. Delo je doživelo ogroman uspeh, spasivši pisca od bede u kojoj je do tada živeo.
Međutim, 1849. Dostojevski i napredni diskusioni krug kome je pripadao bivaju optuženi za zaveru protiv tadašnjeg cara Nikolaja I (Николай I Павлович) i osuđeni na robiju u Sibiru. Ovaj izrazito težak period njegovog života inspirisao je Dostojevskog da napiše “Zapise iz mrtvog doma”, kao i “Zapise iz podzemlja”. Socijalističke ideje postaju mu još bliže, a učenja o hrišćanstvu i religiji toliko su bila duboko ukorenjena u njegovom biću, da prožimaju maltene svako njegovo delo.
Portret Dostojevskog
Iako je napisao preko 20 dela u svom životu (od toga čak 11 romana), jedno od njegovih najpoznatijih ostvarenja svakako je “Zločin i kazna”. Dubina ljudskog bića koje je Dostojevski ispitivao u ovom romanu, dostigla je takve razmere, da ga mnogi kritičari nazivaju jednim od najvećih psihologa u svetu književnosti. Karakteristično za realizam tog doba, Dostojevski se bavio aktuelnim socijalnim i ekonomskim pitanjima ondašnje Rusije, ne propuštajući da nam prikaže svoje likove kao celovite, maltene materijalizovane. Zaista, u delu Dostojevskog možete na trenutke da osetite kako njegovi likovi imaju neku vrstu sopstvene individualnosti, kao da postoje nezavisno od pripovedanja pisca.
Drugo njegovo delo “Braća Karamazovi”, sa približno 800 strana zapanjujućeg teksta često se uzima za magnum opus stvaralačkog života Dostojevskog. Ovo delo doprinelo je kako ruskoj, tako i svetskoj kniževnosti na mnogo načina i danas se smatra jednim od najvećih njegovih dela.
Fjodor Mihailovič Dostojevski bio je jedan od najvećih pisaca u istoriji književnosti. Njegov specifičan način pripovedanja i nesvakidašnji uvid u najsloženija ljudska stanja doneo mu je ogromno priznanje od strane kolega i sveta kritičara. Trag u književnosti koji je ostavio i uticaj koji je ostvario na buduće generacije učinio ga je najznačajnijim stvaraocem moderne istorije književnosti, a njegovo delo besmrtnim.
Prethodne tekstove iz serijala “Ljudi koji su pomerali granice” možete pronaći ovde.
Tamara Popović voli lepršavu poeziju koliko i strogu nauku, sjaj umetnosti koliko i čari svakidašnjice. Uvek na pola puta između konkretnog i apstraktnog, ne podnosi ekstremizam ni isključivost u bilo kom smislu. Uvek ima nešto da doda, što ume mnogima da oteža život, između ostalog i njoj samoj.
