Videli smo Khaju most u Iranu, toskanski Ponte Vecchio i kineski Čeng Jang, a danas idemo do Sjedinjenih Američkih Država, do Kalifornije, u kojoj se nalazi čuveni Golden Gate Bridge.
The Golden Gate Bridge nalazi se u San Francisku, u Kaliforniji, na zapadnoj obali Sjedinjenih Američkih Država. Njegova izgradnja započeta je pre 78 godina, a most je otvoren 1937. godine, posle četiri godine radova. On povezuje severni deo poluostrva San Francisko i okrug Marin. Kada je završen, 1937, bio je to najduži viseći most na svetu. Do danas je izgrađeno osam mostova čija je ukupna dužina veća od njegove, ali je na drugom mestu po dužini glavnog raspona (dužine između dveju kula), koja iznosi 1,280m. Danas, on je jedan od najvećih simbola San Franciska i Kalifornije i jedan od najlepših mostova Sjedinjenih Američkih Država. Najprodavaniji američki turistički vodič “Frommer’s” ovaj most opisuje kao možda najlepši, ali sigurno najviše puta fotografisan na svetu.
Period pre mosta
Pre nego što je most Golden Gate izgrađen, za prelazak do okruga Marin iz San Franciska koristio se manji brod, a od 1820. godine i trajekt. Godine 1867. sa radom su počele The Sausalito Land i Ferry Company service, koje su kasnije postale deo velike kompanije po imenu The Golden Gate Ferry Company, dela Southern Pacific Transportation Company, koja je u dvadesetim godinama prošlog veka dostigla svoj vrhunac i bila najveća kompanija na svetu koja je koristila trajekte.
Ogromni trajekti su svakodnevno prevozili putnike i automobile i postali su neverovatno značajni za ekonomiju tog dela zemlje. Da biste stigli od Hyde Street pristaništa u San Francisku do grada Sausalito u opštini Marin bilo vam je potrebno samo 20 minuta, koliko je trajala vožnja pomenutim trajektima, a cena po vozilu iznosila je samo $1.
Naravno, postojala je ideja da se preko tog dela zaliva izgradi most. San Francisko je tada bio najveći grad u SAD-u, a s obzirom na to da nije bio dobro povezan sa okolnim opštinama, rastao je i dobijao na stanovnicima brže nego ostali veći američki gradovi. Međutim, realizaciju ideje o izgradnji mosta usporavali su stručnjaci koji nisu preporučivali izgradnju mosta na tom mestu, čak su je nazivali i nemogućom zbog dužine tesnaca koja iznosi više od 2,000m i dubine vode od 150m, uz jake talase i struje i česte vetrove koji su dodatno otežavali uslove.
Izgradnja
Džejms Vilkins (James Wilkins), bivši student inženjeringa, u “The San Francisco Call” objavio je članak u kome je predložio svoje rešenje za izgradnju mosta. Gradski inženjer San Franciska procenio je troškove izgradnje na oko $100,000,000, što grad u tom trenutku nije mogao da iznese, i pokušao da pronađe rešenje koje bi manje koštalo. Prvi koji se javio bio je inženjer Jozef Štraus (Joseph Strauss), Amerikanac nemačkog porekla, koji je za svoj diplomski rad dizajnirao železnički most dug 89km preko Beringovog moreuza. Štrausova ideja bila je “cantilever bridge” – most koji bi se sastojao iz dveju greda, od kojih bi po jedna kretala sa svake obale, a našle bi se i spojile u sredini, gde bi bile ojačane visećim delom. Ovaj most bi koštao samo oko $17,000,000. Vlasti su dozvolile Štrausu da ovo sprovede u delo, uz njegovo obećanje da će prihvatiti predloge stručnjaka sa kojima će sarađivati i obavezu da most ipak bude potpuno viseći.
Trebalo im je više od decenije da pronađu ljude potrebne za izgradnju, reše sve probleme koje su imali sa ljudima koji su bili protiv izgradnje od kojih su ih neki i tužili. Tek 1933. izgradnja je zvanično počela. Štraus je bio glavni inženjer, zadužen i za dizajn mosta i za njegovo podizanje. Međutim, s obzirom na to da nije imao iskustva u dizajniranju visećih mostova, čast da dizajnira Golden Gate dobio je Lion Mojsef (Leon Moisseiff), koji je dizajnirao i čuveni Manhattan Bridge u Njujorku. Irving Morou (Irving Morrow) sarađivao je sa ovom dvojicom – dizajnirao je oblike dveju kula, osmislio osvetljenje i ubacio nekoliko art deco elemenata. Na odabir boje uticali su lokalci, koji su bili pre za boju poput crvene ili narandžaste, radije nego za neku dosadnu crnu ili tamnosivu, iako je Američka mornarica bila za crno-žute pruge. Na kraju je prihvaćen predlog lokalaca – iskoristili su boju koja se, iako je često zovemo crvenom, zove international orange, jer su smatrali da bi lepo išla uz okolinu, ali i da bi u slučaju jače magle most ostao vidljiv brodovima.
Težinu kolovoza drže dva kabla koja prolaze kroz kule, a kraj svakog pričvršćen je betonom. Za svaki kabal iskorišćeno je 27,572 odvojenih žica. Zanimljiv podatak je i da je za ceo most trebalo čak 1,200,000 eksera.
Osim što je jedan od najznačajnijih mostova SAD-a i važna turistička atrakcija, sa ovog mosta je, nažalost, skočio i veliki broj samoubica. Golden Gate je najpopularnije mesto za samoubistvo na svetu. Od mosta do vode deli vas 75m, a vreme trajanja pada je samo nekoliko sekundi, dok je njegova brzina 122km/h. Kako bi pokušali da pomognu, vlasti su na mostove stavili table i govornice sa kojih bilo kad možete pozvati i dobiti pomoć. Postoji ideja da se most obezbedi određenim ogradama koje bi onemogućile samoubistva, ali se na ovome još uvek radi zbog visokih troškova (procenjuje se da bi to koštalo oko $50,000,000). Nadajmo se da će se na ovome ozbiljnije raditi i da će ovaj most ostati samo most, prepoznatljiv po svojoj lepoti, veličini i ulozi koju ima u ekonomiji i turizmu, a ne po tome što na svake dve nedelje sa njega skoči još jedan samoubica.
Dejana Knežević voli knjige (one opipljive), crnu boju i Avenged Sevenfold; Behemota, kafu i McQueen-a. “I am sick of lovable people, somehow they are all a lie.” (D. H. Lawrence)
