Vajar, slikar, arhitekta, pesnik i inženjer, Mikelanđelo Buonaroti bio je jedan od najvećih genija renesanse. Tvorac je monumentalnih skulptura kao što su David, Pijeta i Mojsije i slavnih fresaka u Sikstinskoj kapeli u Rimu. Već za života je smatran najvećim umetnikom svog doba, a kasnije i jednim od najvećih umetnika svih vremena.
Portret šezdesetogodišnjeg Mikelanđela, rad Jakopina del Kontea
Mikelanđelo di Lodoviko Buonaroti Simoni (Michelangelo di Lodovico Buonarroti Simoni) rođen je 6. marta 1475. u Kaprezeu, mestu u italijanskoj provinciji Toskani, kao drugo od petoro dece u bankarskoj porodici srednjeg imovinskog stanja. Detinjstvo je proveo u Firenci. Majka mu je umrla kada mu je bilo samo šest godina, pa je odrastao u porodici jednog kamenoresca. Kasnije je u šali govorio da je, zajedno sa dojiljinim mlekom, posisao i vajarske čekiće i dleta.
Škola ga nije zanimala, i mnogo je radije posmatrao slikare kako oslikavaju obližnje crkve i da precrtava freske. Jedan prijatelj iz škole ga je upoznao sa poznatim firentinskim slikarom Domenikom Girlandajom (Domenico Ghirlandaio). Mikelanđelov otac nije bio oduševljen sinovljevom željom da postane umetnik, ali kada je shvatio da ga porodični posao uopšte ne zanima, dozvolio je trinaestogodišnjem Mikelanđelu da postane Girlandajev učenik.
David se nalazi u Galeriji Akademije u Firenci i još uvek izaziva divljenje svojim proporcijama i odlučnošću koja mu zrači iz prodornog pogleda
Samo godinu dana kasnije, Girlandajo ga je, kao jednog od svoja dva najbolja učenika, poslao da uči vajarstvo u palati firentinskog vladara Lorenca Medičija (Lorenzo Medici), poznatog kao Lorenco Veličanstveni (Lorenzo il Magnifico). Tamo je proveo tri godine, tokom kojih je u kamenu izvajao svoja prva dela i upoznao mnoge firentinske umetnike, pesnike i filozofe. Nije želeo o ljudskoj anatomiji da se obaveštava samo preko antičkih skulptura, pa je počeo da secira i proučava leševe, za šta je čak dobio posebnu dozvolu katoličke crkve. U tuči sa jednim od drugih učenika zaradio je slomljen nos, koji se primećuje na svim njegovim portretima.
Posle smrti Lorenca Veličanstvenog, u Firenci je došlo do velikih političkih previranja. Porodica Mediči je svrgnuta, a na vlast je došao fanatični monah Đirolamo Savonarola (Girolamo Savonarola), koji je osuđivao renesansnu umetnost kao iskvarenu. Mikelanđelo se preselio u Bolonju, ali se kasnije ipak vratio u Firencu, i pored loših uslova za rad. Godine 1476. njegova statua Kupidona prodata je jednom rimskom kardinalu, navodno kao antička statua; mada je prevara otkrivena, kardinalu se statua toliko dopala da je pozvao Mikelanđela da se preseli u Rim, što je on prihvatio zbog prilika za rad koje se nisu pružale u Firenci. U Rimu će provesti najveći deo života.
Pijeta, statua Bogorodice sa mrtvim Hristom u naručju, koju je isklesao u Rimu, kada mu je bilo samo 25 godina
Na izvesno vreme se vratio u Firencu, gde je isklesao svoje najslavnije vajarsko delo, monumentalnog Davida. Za razliku od svog savremenika Leonarda Da Vinčija (Leonardo da Vinci), Mikelanđelo je proces stvaranja umetničkog dela video kao borbu protiv prirode. Klesanje statue smatrao je oslobađanjem duše iz zatvora – koje je predstavljao mermer. Klesao je mišićava ljudska tela koja su odisala pokretom, energijom i snažnim osećanjima. Sa godinama se njegov stil udaljio od antičkih uzora i poprimao odlike manirizma, koje se vide na njegovim poslednjim delima, koja prikazuju izdužene ljudske figure pune bola.
Statua Mojsija bila je među delima koje je Mikelanđelo izvajao za nedovršenu grobnicu pape Julija II
Godine 1505. vratio se u Rim na poziv pape Julija II (Julius II) i počeo rad na skulpturama za njegovu buduću grobnicu. Rad na grobnici je prekinuo kada mu je 1508. papa ponudio da oslika tavanicu Sikstinske kapele, iako je Mikelanđelo prezirao slikarstvo i imao vrlo malo iskustva u ovoj umetničkoj oblasti. Mada se od njega tražilo da naslika samo 12 apostola, on je želeo da naslika mnogo kompleksniju kompoziciju, koja bi uključivala brojne biblijske scene. Otpustio je sve pomoćnike, pošto ih je smatrao nesposobnim, i radio je satima svakog dana, potpuno sam, insistirajući na tome da niko ne sme da vidi njegov rad dok ne bude završen. Kada je posle četiri godine završio rad, freske u Sikstinskoj kapeli postale su njegovo najslavnije delo.
Stvaranje Adama - najslavnija od Mikelanđelovih fresaka sa tavanice Sikstinske kapele
Fizički napor koji je uložio u ovaj rad ostavio je traga na Mikelanđelovo zdravlje, pa se otada pretežno posvetio arhitekturi, mada je i dalje povremeno vajao i slikao. Njegovo najslavnije arhitektonsko delo je Bazilika Sv. Petra u Vatikanu, na kojoj je počeo da radi 1546. godine. U međuvremenu se vratio Sikstinskoj kapeli i na njenom zidu naslikao Strašni sud. Međutim, ovo delo je izazvalo mnoge proteste i tvrdnje da nage ljudske figure ne bi trebalo da se nalaze na zidu jednog hrama. Mikelanđelo je na ovo odgovorio tako što je doslikao još nekoliko figura, uključujući Đavola i Sv. Vartolomeja (sveca koji je umro tako što je odran); u liku Đavola se prepoznaje portret njegovog najvećeg kritičara, a umetnikove crte lica se prepoznaju ne u liku sveca, već na odranoj koži koju drži u rukama!
Strašni sud - freska koju je Mikelanđelo naslikao na zidu Sikstinske kapele
Mikelanđelo je patio od depresije i bio je ubeđen da nikada neće moći da postigne umetničko savršenstvo kome je težio. Njegova nezgodna narav dovodila ga je često u sukobe sa pretpostavljenima i donela mu je mnogo neprijatelja, ali je zbog toga možda još više porasla legenda o njemu kao arhetipskom izmučenom geniju, a njegov život postao predmet ogromnog broja biografija i romansiranih biografija. Živeo je sam i nije poznato da li je ikada bio u seksualnoj vezi sa bilo kim, ali je bio veoma vezan za mladog plemića Tomaza de Kavalijerija (Tommaso de’ Cavalieri), kome je pisao brojna pisma, zbog čijeg erotskog tona mnogi smatraju da je Mikelanđelo imao homoseksualne sklonosti. U poznijim godinama je bio u platonskoj vezi sa udovicom Vitorijom Kolonom (Vittoria Colonna), rimskom plemkinjom i pesnikinjom, do njene smrti 1547. godine, i napisao joj je veliki broj soneta. Umro je u svojoj kući u Rimu, 18. februara 1564. godine, samo nekoliko dana pre svog 89. rođendana.
Izvori fotografija: en.wikipedia.org, aework.files.wordpress.com, cdn.tokyotimes.com
Ivana Cvetanović je zavisnica od instant kafe, Interneta i MP3 plejera. U večitom je ratu sa vremenom; zamenjuje dan za noć, kao klinka je bila starmala, a kao odrasla je večita tinejdžerka.
