Poznati psihoanalitičar Frojd (Sigmund Freud), rođen je 6. maja 1856. godine u Frajbergu, kao najstarije od osmoro dece.
Budući da je intelektualno veoma rano sazreo, od njega se i očekivalo da ispuni porodične ambicije, te je sa sedamnaest godina upisao studije medicine na Univerzitetu u Beču. Najveći deo univerzitetskih dana proveo je baveći se istraživanjem anatomije centralnog nervnog sistema, što je u kasnijem životu i bilo središte njegovog interesovanja. Usputno je predano čitao dela velikih filozofa, a pre svega Ničea (Friedrich Wilhelm Nietzsche), Hegela (Georg Wilhelm Friedrich Hegel) i Kanta (Immanuel Kant) koji su, u neku ruku, i sami umnogome uticali na životne stavove ovog psihoanalitičara.
“Detinjstvo je roditelj čovekove ličnosti”
Usavršavanje i proučavanje histerije
Kada se 1882. godine verio sa Martom Bernejs (Martha Bernays), otpočeo je sa radom u Opštoj bolnici. Frojd je ovde, između ostalog, radio studiju o kokainu, koji je, u to vreme, testirao na sebi i kojom je utvrđeno da kokain može biti korišćen za lečenje mnogih bolesti.
Ubrzo, pak, dobija stipendiju za usavršavanje kod tada najuglednijeg neurologa, Žan–Marten Šarkoa (Jean-Martin Charcot). U bolnici za nervna oboljenja, Šarko i Frojd istraživali su razlike između traumatskih i histeričnih paraliza i – organskih. Razlika je ustanovljena zahvaljujući Šarkoovoj sposobnosti da izazove neorgansku paralizu pomoću hipnoze. Frojd je, kasnije, po ugledu na svog učitelja, i sam bio duboko zainteresovan za lečenje neuroze i primenu hipnoze u lečenju. Tako je i upoznao Jozefa Brejera (Josef Breuer), fiziologa koji je, pored Šarkoa, najviše uticao na njega. Poznati fiziolog u javnosti je ostao upamćen i po lečenju histerije kod svoje čuvene dvadesetjednogodišnje pacijentkinje Ane O. (Betha Pappenheim).
1886. godine, već u braku i porodici od pet članova, otvorio je privatnu ordinaciju kao lekar za nerve. Sa Brejerom razvijajući svoju “Studiju o histeriji”, on je razvio i teoriju o seksualnom poreklu histerije, prema kojoj svaka neuroza ima osnov u zlostavljanju tokom detinjstva. Time su, upravo, otvorena vrata onome što će kasnije biti nazvano psihoanalitička teorija.
Glumac Mortensen kao Frojd u filmu “Opasan metod”
Proučavanje snova
Ubrzo, među Frojdovim spisima, javlja se i termin – Edipov kompleks. Nakon toga, njegov prijatelj, Vilhelm Flis (Wilhelm Fliess), pobuđuje mu ideju o bavljenju sopstvenim snovima, što postaje uvod u stvaranje njegove knjige “Tumačenje snova”, gde se detaljno bavio analizom nesvesnog, simbolima itd. U tom periodu, kao četrdesetogodišnjak, imao je brojne psihosomatske poremećaje, izrazite strahove od smrti i druge fobije, te je ovo samoposmatranje bilo uistinu ono što je, najpre, njemu lično bilo neophodno.
U “Tri eseja o seksualnosti”, Frojd iznosi teorije koje su u javnosti naišle na duboko osuđivanje. Naime, detaljno je obrazložio ideju o tome da se deca rađaju sa seksualnim potrebama, a da su njihovi roditelji njihovi početni seksualni objekti.
U delu “Fragment jedne analize histerije”, on analizira traumatsku funkciju seksualnosti u histeriji, kao i ulogu homoseksualnosti.
Iako nailazeći na ogromno nerazumevanje, poznati psihoanalitičar pronalazi sledbenike i osniva Psihološko društvo u kojem okuplja svoje prve učenike – Ranka (Otto Rank), Alfreda Adlera (Alfred Adler) i druge.
Scena iz filma o Frojdovom životu “Frojd tajna strast”
Društveni i privatni problemi
Iako mu je, u ovom periodu, karijera bila u usponu, u privatnom životu nailazio je na negativne događaje: 1920. umire mu ćerka Sofi (Sophie Freud), pa ubrzo i njen sin, da bi se nešto kasnije kod Frojda, zavisnika od nikotina, utvrdio rak nepca. Njegova ćerka Ana (Anna Freud), koja se kasnije i sama bavila psihoanalizom, tokom tih godina postaje mu intelektualna i praktična saputnica. (On sam ju je tokom šest godina analizirao.)
1930. godine, dobija jedno od prvih priznanja: Grad Frankfurt mu je dodelio Geteovu nagradu.
Pa ipak, proglašenje Hitlera (Adolf Hitler) za državnog kancelara, ubrzo je dovelo i do antisemitizma, te do spaljivanja Frojdovih knjiga, kao i knjiga brojnih intelektualaca.
Smrt neshvaćenog psihoanalitičara
Nezavidan položaj i osude na koje je nailazio u Beču, postali su jasni i Frojdu i njegovoj porodici, te su dobili dozvolu da otputuju u London (u ulicu u kojoj se danas nalazi Frojdov muzej).
Tri nedelje po izbijanju Drugog svetskog rata, on umire. Njegov lekar ispunjava mu poslednju želju: odgovarajuća doza morfijuma koja mu je omogućila da se liši bolova i pre vremena padne u komu iz koje se više nije probudio.
“Ljubav je samo jedna lepša reč za nagon.”
Frojdova shvatanja
Slavni psihoanalitičar, razvio je danas posebno poznatu hipotezu o ljudskoj prirodi, koja u čovekovoj psihološkoj strukturi razlikuje tri činioca: Id, Ego i Superego. Ovi činioci (uz pojam nesvesnog i hipotezu o ulozi seksualnosti u životu pojedinca) čine i osnovu njegovih psiholoških stanovišta. Iz ovih pojmova, koji su u njegovom radu suštinski, proizilaze i ostali kojima se posebno bavio: neuroze, Edipov i Elektrin kompleks itd.
Pomalo preke naravi i čvrsto uveren u ispravnost svojih stavova, Frojd je, u određeno doba, prekinuo saradnju sa Jungom (Carl Gustav Jung) i Adlerom upravo zbog neslaganja oko ponekih od ključnih teorijskih pitanja.
Njegovo ime, smatra se jednim od glavnih kada se govori o psihoanalizi. Stvorio je sasvim nove tehnike za razumevanje ljudskog ponašanja i do sada najobuhvatniju teoriju ličnosti i psihoterapije. Pa i danas, iza pominjanja njegovog imena, često se oseća blagi podsmeh i, još češće, duboka osuda njegovih stavova, a pre svega prenaglašene uloge ljudske seksualnosti i njenog uticaja na psihološku sliku pojedinca.
Da li je uistinu bio opsednut seksualnošću, kako mu mnogi zameraju, ili su takvi upravo oni koji odbijaju da prihvate da nagon poput tog može biti praktični koren onoga što čovek jeste?
Dijana Knežević je studentkinja medija i urednica bloga “ViolentlyHappy”. Sklona ignorisanju realnosti, a kad nije u mogućnosti – pisanju o njoj. Neko je rekao i da je sklona suvišnoj racionalizaciji emocija. Ona misli da je to besmislica. Prezire kolotečinu, cenzuru i besporočnost.
