Srpska pozorišna i filmska scena oprostila se u subotu od svoje velike umetnice, dive koja iza sebe ostavlja neizbrisivi trag i riznicu mnogobrojnih uloga po kojima će ostati upamćena za sva vremena. Ona je jedna jedina i nepraviziđena Olivera Marković, glumica koja je znala da nas nasmeje do suza ali i da dotakne naše duše čistim i iskrenim emocijama.
Životna priča naše slavne umetnice počinje u Beogradu, trećeg maja davne 1925. godine. Ubrzo njena porodica prelazi u Niš, gde će Olivera završiti osnovnu školu i prve razrede gimnazije. Još u ranom detinjstvu Olivera otkriva ljubav prema pozorištu, a želju da se bavi glumom ostvariće po povratku u prestonicu gde je završila gimnaziju. Za vreme okupacije, zajedno sa svojim vršnjacima gimnazijalcima i studentima počeće da sprema prve predstave na Kolarčevom univerzitetu. Po završetku gimnazije Olivera upisuje Filozofski fakultet, smer istorija umetnosti.
Prvi film u kojem će zaigrati snimljen je 1945, a zvao se “U planinama Jugoslavije”. Već tih godina naša slavna glumica postaje član prvo Omladinskog, a nakon toga i Akademskog pozorišta, dok će Pozorišnu akademiju, u klasi Mate Miloševića, upisati 1948. godine. Godinu dana kasnije postaje član Beogradskog dramskog pozorišta, u kojem igra i svoju diplomsku predstavu “Poslednji” Maksima Gorkog 1952. godine.
Prva profesionalna uloga Olivere Marković bila je uloga Klare u “Slamnom šeširu” u režiji njenog profesora Mate Miloševića u Beogradskom dramskom pozorištu, istom onom pozorištu u kojem je tokom prve decenije svoje karijere imala par odličnih uloga, pre svih u kultnoj predstavi “Mačka na usijanom limenom krovu”. Sredina pedesetih godina ostaće upamćena po pozorišnim ulogama naše slavne glumice, uglavnom u savremenim komadima stranih pisaca, ali i po medijskoj pažnji koja je bila posvećena iznad svega njenom privatnom životu.
Kako je tada svetski trend bio praćenje života filmskih zvezda, ni Jugoslavija tog doba nije kaskala za svetom, naprotiv. Dnevna štampa je imala pune ruke posla trudeći se da što više isprati kako bračni život glumice sa kolegom Radetom Markovićem, tako i rođenje njihovog sina Gorana, danas poznatog režisera. Olivera od samog početka pokazuje “otpor”, a njene izjave iz tog perioda su veoma kratke i precizne i ne dozvoljavaju potpitanja. Najznačajnije uloge iz tog perioda su joj Sen Ten, u Brehtovom komadu “Dobri vojnik iz Sečuana” i Megi u pomenutoj “Mački” Tenesi Vilijamsa, Maša u komadu “Tri sestre” Antona Čehova, Grusenjka u “Karamazovima”, Katarina u “Ukroćenoj goropadi”, Draga Mašin u “Konaku” Crnjanskog, za koje kritičari kažu da su bile “jedinstvo suprotnosti i studioznosti”.
Kraj prve decenije Oliverinog umetničkog dostignuća obeležen je prekidom saradnje sa Beogradskim dramskim pozorištem zbog neslaganja sa tada važećim principima. Odlazi iz svoje matične kuće kako bi sa svojim kolegama umetnicima, koji su delili njeno mišljenje, mogla da istraži “nove forme izražavanja”. Ondašnja štampa sa uzdržavanjem ali i znatiželjom pratila je novi razvoj događaja a mnogi su se otvoreno pitali koji su bili pravi razlozi raskola između generacije glumaca koja tada hara umetničkom scenom i rukovodilaca pozorišta. Do 1961. godine Olivera Marković je snimila i deset filmova među kojima su “Sumljivo lice”, “Šolaja”, “Samo ljudi”, “Poslednji kolosek”, “Vlak bez voznog reda” i “Diližansa snova”.
Period koji sledi ostaće upamćen i po “ratu” sa filmadžijama, do kojeg je došlo zbog toga što nije bila od onih glumaca koji su pristajali na kompromis. Iako stalno angažovana u “Avala filmu”, ona će se ubrzo naći, kako je govorila, na “crnoj listi” te kuće i iz tog razloga će dugo biti odsutna sa filmskog platna. Baš iz tog “ratnog” perioda je i Oliverin sukob sa kritičarima povodom njene uloge u filmu Andžeja Vajde “Sibirska Ledi Magbet” koju je jedan od njih okarakterisao kao “zabludu”. Ona mu je tim povodom napisala pismo predlažući mu, između ostalog, da je više “ne pozdravlja na ulici”. Da je dotični kritičar pogrešio u svojoj proceni kao dokaz postoji “Zlatna arena” koju je Pulski Filmski festival dodelio glumici baš za tu “spornu” ulogu, na čemu joj prvi uputio čestitke niko drugi nego “sporni” kritičar.
Ono što za neke predstavlja iznenađenje, ali ne i za one koji su oduvek pratili glumičin rad, jeste da je Olivera bila i prava estradna umetnica koja je svojim glasom mogla da ugrozi i tadašnje neprikosnovene vokalne vedete kao što su Lola Novaković i Đorđe Marjanović. Poznata kao vrhunski interpretator romansi, Olivera nastupa ne samo širom zemlje već i van njenih granica, a njen glas očaraće gledaoce i slušaoce u Bugarskoj, Nemačkoj, SSSR-u i Alžiru. Među njenim obožavaocima je bio i američki glumac Kirk Daglas (Kirk Douglas), sa kojim nažalost nije imala vremena da se upozna posle nastupa sa ansamblom “Frula” u Bugarskoj 1964, a pevala je i nekadašnjem jugoslovenskom predsedniku Titu u Karađorđevu, i to u više navrata, govoreći za te svoje nastupe da su “zabavni”.
Tih godina veliku medijsku pažnju privući će iznenadni prelazak glumice iz rodnog Beograda u Novi Sad, gde će jedno vreme biti angažovana u Srpskom narodnom pozorištu. Misterija će biti rešena kada se bude saznalo o rastanku poznatog glumačkog i bračnog para Marković, iako će mnoge iznenaditi lakoća sa kojom je Olivera podnela napade novinara koji su želeli da znaju više ne samo o razlozima koji su doveli do razvoda već i do njene odluke o selidbi.
Trijumfalni povratak Olivere Marković na beogradsku scenu dogodio se 1966, igranjem na daskama koje život znače u predstavi “Ateljea 212” “Balkon” a koju je režirao njen stari znalac Mate Milošević. Od 1967. biće član beogradskog Narodnog pozorišta, gde je ostvarila preko trideset značajnih uloga. Publika je pamti ne samo po ulozi Darje u “Tihom donu”, i Maše u Tolstojevom “Živom lešu”, pamte je i kao Agafiju u Gogoljevoj “Ženidbi”. Ljubitelji Nušićevih komada sećaće se Olivere ne samo kao Juliške u “Putu oko sveta” već i po savršenoj ulozi Živke u komediji “Gospođa ministarka”. Nekima je ostala u srcu zbog uloge u Brehtovoj “Majci hrabrost”, ili pak zbog uloge Arkadine u Čehovljevom “Galebu”.
U zasluženu penziju Olivera odlazi 1989. godine, a poslednju premijeru na sceni matičnog teatra odigraće 1998. Beše to Magdonin komad “Sakati Bili sa Inišmora”. Osim u Beogradu, naša slavna glumica ostvarila je veliki broj uloga i na pozorišnim scenama širom bivše Jugoslavije. Za dugogodišnji rad kako na pozorištu i televiziji, tako i na filmu, Olivera Marković dobila je i niz veoma bitnih priznanja. Pored onog koji joj je dodelio njen matični Teatar 1988 tu je i Specijalna nagrada na Danima Komedije, ali i Oktobarska nagrada grada Beograda, Plakete “Mata Milošević” i “Dobrica Milutinović”, kao i prestižna nagrada “Dobričin prsten”. Nagradu narodnog pozorišta dobila je čak dva puta, za uloge Majka Hrabrost (1972) i Klara u predstavi “Leda” (1972). Među filmskim nagradama ističu se Srebrna i dve Zlatne arene na Filmskom festivalu u Puli, kao i nagrada “Slavica” za ukupni doprinos razvoju filmske umetnosti.
Olivere više nema ali za njom ostaju da govore o njenom umeću, o njenom neprikosnovenom talentu mnogobrojni uspesi kako na flmskom, tako i na pozorišnom i televizijskom polju umetnosti. Od čak 63 filma, a od kojih smo neke već spomenuli i u kojima je Olivera na najbolji način pokazala koliko vredi, svakako treba da se prisetimo “Nacionalne klase”, “Petrijinog venca”, “Sabirnog centra”, “Braće po materi”, ili pak već kultnog “Balkan ekspresa”. U televizijskim analima ostaće tragovi serija u kojima je igrala, kao što su “Grlom u jagode”, “Bolji život”, “Srećni ljudi”, “Otvorena vrata”, “Porodično blago”, drama koje je snimila, ima ih ukupuno 13, a pamtićemo je i po šou-programima koje je krasila svojom nadarenošću. Ljubitelji ruskih romansi i šlagera nosiće u srcu memoriju na njen čarobni glas koji je u mnogima budio one iskrene i nezaboravne emocije.
Zbogom Olivera. Ostaćeš zauvek u našim srcima. Sa tobom smo znali da se nasmejemo, ali i da nam krene po koja suza. Tebe više nema ali nastavićeš da živiš u filmovima i serijama uz koje su čitave generacije odrastale. Zbogom legendo srpskog pozorišta, televizije i filma. Srbija te zaboraviti neće.
Emina Ristović za sebe kaže da je večiti nostalgičar i pisac u pokušaju. Reči su njena igračka bez kojih ne može i od kojih je, jednog dana, pre dve godine, nastao roman prvenac “Balkanski virus”. Ne može bez Italije, koja je njen dom već 11 godina, porodice i prijatelja raštrkanih svugda po svetu. U slobodno vreme vodi svoj multi-cultural blog From Italy With Love.
