U prestonici Engleske postoji mnogo “većih” klubova, ali u samom Londonu najviše navijača ima upravo fudbalski klub Vest Hem Junajted (Football Club West Ham United). Jedino objašnjenje je to što je fudbal nekada bio igra i zabava radničke, da ne zvuči pregrubo, “niže” klase stanovništva. Upravo oni su i osnovali “Čekićare” (“Hammers”), što je najpoznatiji nadimak tima iz Njuhema u Istočnom Londonu (Newham, East London), a prvo ime kluba bilo je Thames Ironworks F.C. Kao glavni inicijatori pominju se lokalni fudbalski sudija Dejv Tejlor (Dave Taylor) i biznismen Arnold Hils (Arnold Hills). Preimenovanje se desilo 1900, a 1904. klub premešten je na stadion Boleyn Ground (ili Upton Park), na kom još uvek igra. Trenutni kapacitet tribina je 35,533 mesta. Pripalo im je pravo na Olimpijski stadion u Londonu, gde je trebalo da pređu posle Igara 2012, ali zbog tužbe gradskog rivala Totenhema (Tottenham), to nije ozvaničeno. Grb je karakterističan, dvorac sa dva ukrštena čekića preko, a boje kluba, odnosno dresova su crvena (boja vina) i plava (claret and blue).
Thames Ironworks FC, preteče WHUFC
Na početku osvajani su trofeji na lokalnom nivou, a prvi veći uspeh je osvajanje Londonske lige (London League) 1897. godine. Klub je profesionalizovan 1898. i upravo od tada je započeo ligaška takmičenja u Južnoj ligi (Southern League) i već prvu sezonu izborio plasman u viši rang, Prvu diviziju (First Division). Ulazak u Diviziju jedan (Division One) izboren je 1923. i tu je klub igrao desetak godina. Iste sezone Vest Hem je poražen od Boltona u finalu FA Kupa (FA Cup), a 1927. igrano je polufinale. Ispali su u Diviziju dva (Division two) 1932, a posle 32 godine na klupi kluba, menadžer Sid King (Syd King) je otpušten. Tek 1958. ”čekićari” su izborili promociju u najviši nivo engleskog fudbala i usledile su godine slave, pod vođstvom Rona Grinvuda (Ron Greenwood). Osvojeni su prvi domaći trofej, FA Kup 1964, kao i prvi evropski, Kup pobednika kupova (Cup Winners Cup) 1965. Najbolji igrači engleske reprezentacije koja je 1966. kao domaćin osvojila Svetsko prvenstvo, bili su iz Vest Hema. Uz legendarnog kapitena Bobija Mura (Bobby Moor), to su bili Martin Piters (Martin Peters) i Džef Harst (Geoff Hurst). Dvojac Piters – Harst postigao je sva četiri gola u finalu protiv Zapadne Nemačke na Vembliju (Wembley Stadium), a Džef Harst je postao prvi i za sada jedini fudbaler koji je postigao tri gola u finalu Mundijala. Gledajući savremeni fudbal, koji se bukvalno igra na rezultat, mislim da to nikada neće biti ni izjednačeno, a kamoli nadmašeno. Njima trojici podignut je spomenik na Barking Roudu (Barking Road) u Londonu, kao i igraču Evertona Reju Vilsonu (Ray Wilson). Broj šest povučen je iz upotrebe u klubu u čast Mura. Umesto Grinvuda, koji je postao generalni menadžer, poziciju prvog trenera preuzeo je Džon Lial (John Lyall).
Statua svetskih šampiona iz 1966, Piters, Harst, Mur (sa peharom) i Vilson
Osvojen je još jedan FA Kup, 1975. Time su postali poslednji tim u istoriji koji je osvojio ovaj trofej, a da su svi igrači bili Englezi. Naredne godine Vest Hem je stigao do još jednog finala Kupa pobednika kupova, Anderleht je pobedio 4:2. Iako su ispali u Diviziju dva 1978, Lial je ostao trener i predvodio tim do osvajanja još jednog FA Kupa, 1980. Posle godina “selidbi” na relaciji Divizija jedan – Divizija dva, klub se 1993. godine vratio u krem engleskog fudbala, Premijer ligu. Sledeće sezone klub je preuzeo Hari Redknap (Harry Redknapp) i vodio ga do 2001. Ponovno ispadanje u drugu ligu desilo se 2003, a 2005. se Vest Hem vratio među najbolje, gde je odmah naredne sezone igrao i izgubio finale FA Kupa od Liverpula. Do sezone 2010/11. opstajali su u najvišem rangu, ali su i pored sjajnog tima opet ispali u niži stepen takmičenja, gde su trenutno među vodećim ekipama.
Njihova fudbalska škola poznata je kao jedna od najboljih u Engleskoj i u svetu uopšte. U popularnoj Akademiji ponikli su već pomenuti Mur, Piters i Harst, a tu su i imena poput Trevora Brukinga (Trevor Brooking), Alvina Martina, Tonija Kotia (Tony Cotee) i Pola Insa (Paule Ince). Od aktivnih fudbalera koji sada igraju u najboljim klubovima Engleske, a koje je klub bio primoran da proda, uglavnom zbog popravljanja finansijske situacije, tu su braća Rio i Antoan Ferdinand (Rio & Anton Ferdinand), Frenk Lampard (Frank Lampard), Džo Kol (Joe Cole), Džermejn Defo (Jermain Defoe), Majkl Kerik (Michael Carrick), Glen Džonson (Glen Johnson)… Trenutne uzdanice kluba su Mark Nobl (Mark Noble) i Džek Kolison (Jack Collison), a mnogo se očekuje i od mladih zvezda, izdanaka Akademije – Fredija Sirsa (Freddie Sears), Džuniora Stanislasa (Junior Stanislas), Džejmsa Tomkinsa (James Tomkins), Džoša Pejna (Josh Payne), Džordana Spensa (Jordan Spense) i Zevona Hajnsa (Zavon Hines). Igrači poput Bilija Bondsa (Billy Bonds), Stiva Potsa (Steve Potts), Žulijana Diksa (Julian Dicks), Stjuarta Pirsa (Stuart Pierce), Paola Di Kanija (Paolo Di Canio), Metjua Eteringtona (Matthew Etherington), Sergeja Rebrova (Sergey Rebrov), Tedija Šeringema (Teddy Sheringham), Karlosa Teveza (Carlos Tevez), Krega Belamija (Craig Bellamy) su samo neki koji su oblačili dres Vest Hema.
Apton Park, spolja i iznutra
Najveći rivalitet Vest Hem ima sa Milvolom (Millwall), a započet je još 1904, kada ih je, na prvoj utakmici ikada odigranoj na Apton Parku, ponizio sa 3:0 pred 10,000 navijača. Milvol je inače osnovala suparnička železara. Od lokalnog rivaliteta (stadioni su udaljeni oko kilometar), to je preraslo u veoma ozbiljnu stvar na nacionalnom nivou. Njihove navijačke grupe, moglo bi se reći i huliganske, smatraju se za najopasnije u savremenom fudbalu, to su Inter City Firm (ICF) sa jedne i Millwall Bushwackers sa druge strane. Snimljeni su mnogi filmovi na ovu temu, The Firm (1989), Green Street (2005), Rise of the Footsoldier (2007), Green Street 2: Stand Your Ground (2009), kao i rimejk The Firm (2009).
Prvi tim u sezoni 2011/12
Lepo je videti da pored bogatih engleskih “giganata”, koji su osvojili pregršt trofeja u domaćim i međunarodnim utakmicama, postoji i klub koji je zadržao dušu. Mančester Junajted (Machester United) ima svoj “Teatar snova”, Liverpul (Liverpool) svoj “kop”, ali kao i Čelsi (Chelsea) ili Siti (Manchester City), pa čak i Arsenal ili Totenhem, postaju robovi biznisa i bogatih vlasnika, a kroz novac se duša najlakše izgubi. Nije bitno koju ligu igra klub, himna navijača ”čekićara” I’m forever blowing bubbles još dugo će odjekivati ulicama Londona, širom Engleske, ali i Evrope.
Korisni linkovi
Zvanični sajt navijača Vest Hema u Srbiji
Radoslav Rade Jokić je diplomirani sportski novinar, bivši košarkaš, obožava sport, bilo to gledanje ili bavljenje istim. Slobodno vreme posvećuje bliskim ljudima, kao i rekreaciji, pisanju, čitanju… Muzika ga opušta i motiviše. Zavisnik od komunikacije sa ljudima, ne voli samoću i tišinu. Kako i sam kaže ”nikada ga ne drži mesto”, čovek je ”od akcije”, a Beograd je pravo mesto za njega jer mu pruža sve što mu treba.
