Prošle nedelje svetom se pronela tužna vest da je 19. juna preminuo Džejms Gandolfini (James Gandolfini). Američki glumac italijanskog porekla koga smo godinama znali kao Tonija Soprana u seriji “Sopranovi” (The Sopranos) umro je od srčanog udara tokom odmora koji je provodio sa porodicom u Rimu, spremajući se za gostovanje na filmskom festivalu u Taormini na Siciliji. Iza njega su ostali žena, devetomesečna ćerka i sin iz prvog braka, familija, prijatelji i kolege koje su ga duboko poštovali, i preko 50 uloga. Imao je samo 51 godinu.
Otišao je prerano, ali je za sobom ostavio veliki broj upečatljivih uloga, među njima i jedan od najboljih televizijskih likova svih vremena
Rođen je 16. septembra 1961. u Vestvudu, Nju Džersi. Posle studija komunikacija na univerzitetu “Ratgers”, zarađivao je za život kao izbacivač, barmen i klupski menadžer, pre nego što je, prateći jednog prijatelja u školu glume, odlučio da i sam postane glumac. Učio je glumu u Glumačkom studiju u Njujorku i započeo karijeru na Brodveju, a zatim počeo da igra manje uloge u filmovima.
Njegova gluma je uvek bila prirodna. Krupan, visok i korpulentan, često je igrao gangstere, grubijane i ubice, ali njegove tužne oči, osmeh i toplina činili su ga jednako uverljivim u ulogama nežnih porodičnih ljudi. U mnogim od svojih najboljih uloga igrao je likove koji su i jedno i drugo: tvrdi spolja, ranjivi iznutra.
Za ulogu Tonija u seriji “Sopranovi” dobio je veliki broj glumačkih nagrada
Prva uloga kojom se istakao bila je u filmu “Prava romansa” (True Romance) iz 1993. godine, u kojem je bio zastrašujuće ubedljiv kao brutalni unajmljeni ubica Verdžil (Virgil). U komediji “Uhvati Šortija” (Get Shorty), u ulozi sitnog gangstera i kaskadera Medveda (Bear), imao je prilike da pokaže i nežniju stranu, pošto je Medved i brižni tata, a ima i savest.
Slava koju su mu doneli “Sopranovi” pomogla je da dobija veće filmske uloge. U “Meksikancu” (The Mexican) zasenio je zvezde filma Bred Pita (Brad Pitt) i Džuliju Roberts (Julia Roberts) igrajući jednog veoma atipičnog mafijaškog ubicu. Kao Veliki Dejv Bruster (Big Dave Brewster) u filmu braće Koen (Cohen) “Čovek koji nije bio tu” (The Man Who Wasn’t There), vlasnik velike radnje koga anonimno ucenjuje muž njegove ljubavnice, pokazao je strah i slabost koja se krije iza fasade samouverenog “alfa mužjaka”. U jednoj od svojih poslednjih uloga, u filmu “Ubij ih nežno” (Killing Them Softly), igrao je depresivnog alkoholičara koji više nije u stanju da obavlja svoj posao ubice.
U filmu “Meksikanac” igrao je ne baš tipičnog mafijaškog ubicu koji je inteligentan, topao - i gej
Pored uloga gangstera, često je dobijao uloge oficira, zbog snažne pojave i hazime – kako u ozbiljnoj drami poput “Poslednjeg zamka” (The Last Castle), u kome njegov pukovnik Vinter (Winter), komandant vojnog zatvora, dolazi u sukob sa zatvorenikom, generalom, u tumačenju Roberta Redforda (Robert Redford); tako i u satiričnoj britanskoj komediji “In the Loop”, u kojoj je igrao bahatog američkog generala.
Sa druge strane, bio je pravi izbor i za uloge običnih ljudi: kao otac koji pokušava da se nosi sa smrću ćerke pomoću prijateljstva sa mladom striptizetom (“Welcome to the Rileys”); kao metalski radnik koji je rastrzan između žene i ljubavnice u neobičnom mjuziklu “Romansa i cigarete” (Romance and Cigarettes), u kome je dobio i priliku da peva; kao jedan od četvoro roditelja koji se raspravljaju oko tuče u kojoj su učestvovali njihovi sinovi, u uspešnoj brodvejskoj postavci komada “Bog masakra” (Carnage); kao automehaničar koji ne shvata snove svog sina da postane rok zvezda (“Not Fade Away”, jedna od njegovih poslednjih uloga). Podario je glas i jednom animiranom liku: naizgled zastrašujućem ali dobroćudnom Kerolu (Carol), jednom od čupavih stvorenja u crtaću za decu “Where the Wild Things Are”.
Najviše ćemo ga pamtiti po nezaboravnoj ulozi Tonija Soprana (Tony Soprano), glavnog (anti)junaka serije “Sopranovi”, koju mnogi smatraju jednom od najkvalitetnijih TV serija svih vremena. Kada je prvi put otišao na audiciju za ovu ulogu, verovao je da će uloga pripasti nekom “italijanskom Džordžu Kluniju (George Clooney)”. Po mišljenju Dejvida Čejsa (David Chase), tvorca serije, Gandolfini je bio po prirodi skroman, pa i nesiguran u sebe, i nije bio svestan svoje vrednosti kao glumca.
Ulogu je igrao od 1999. do završetka serije 2007. godine i za nju dobio tri Emi nagrade, Zlatni globus i pet nagrada Udruženja filmskih i televizijskih glumaca. Toni Soprano je čovek pun kontradiktornosti: on je i opasni, nasilni mafijaški bos, i brižni otac, i neverni muž, i osoba koja pati od depresije i viđa psihijatra. Gandolfini je dočarao autoritet i harizmu šefa mafije, ali i ranjivost i šarm običnog čoveka koji pokušava da se nosi sa brojnim pritiscima posla i porodice. Zahvaljući njemu, publika je zavolela Tonija i opraštala mu sve, dok ih ne bi ponovo podsetio na mračniju stranu Tonijeve ličnosti; kada bi se učinilo da zaista treba da ga mrzimo, umesto toga bi počeli da ga žalimo.
Lik Tonija Soprana je jedan od najkompleksnijih likova u televizijskoj istoriji, a nemoguće je zamisliti da bi iko drugi mogao tako da ga dočara
Za razliku od Tonija, Džejms Gandolfini je prezirao nasilje i nije uživao u luksuzu i moći. Nije smatrao sebe zvezdom. “Ja sam glumac i radim svoj posao”, rekao je jednom novinaru. “Zašto se interesujete za mene? Ne biste pitali kamiondžiju o njegovom poslu.” Družio se sa ljudima koji su mu bili prijatelji pre nego što se proslavio. Kada je postao dovoljno uspešan da bi finansirao svoj projekat, nije ga iskoristio za neki ego trip, već za dokumentarac o sudbini ranjenih i traumatizovanih ratnih veterana. Pošto mu je povećan honorar u seriji “Sopranovi”, pozvao je sve kolege iz serije i svima poklonio po 33,333 dolara. Po rečima jednog od novinara koji je imao priliku da ga upozna, bio je “veliki glumac i još bolji čovek”.
Počivaj u miru, Džejmse!
Izvor fotografija: vulture.com, avclub.com, junkee.com, rogerebert.com/
Ivana Cvetanović je zavisnica od instant kafe, Interneta i MP3 plejera. U večitom je ratu sa vremenom; zamenjuje dan za noć, kao klinka je bila starmala, a kao odrasla je večita tinejdžerka.
